Skip to main content

Ka tasho oo isku tasho W/Q Xasan Yuusufwaal



Maahmaahbaa oranaysa “Baahiyi qof kuu daran bay kuu geysaa”. Aynu Keeno kaarto ka duwan kutiirsanaanta kaalmada shisheeye.

“Runtu waxaa weeye haddii aysan Soomaaliya iyadu tashan oo aysan wax qabsan , go’aan gaarin in ay dawlad noqoto shir meel kasta lagu qabto oo la isugu yeero wax baddan kama baddalayo” ayuu yiri madaxweynaha maamul  goboleedka Puntland mudane Cabdiweli Gaas oo joogay shirka wadatashiga arimaha Soomaaliya ee lagu qabtay Beljam.

Hadalka Cabdiweli Gaas ma’ahan wax ka maqan ama ay dadka Soomaaliyeed  moogyihiin, waa dareen-xanuun ay  wali dadku dawadiisa goobayaan. Sida ay ilatahayna garasho xumaa ku dadban dawadaas.

Meel kasta ayaa la isaga yimid! Waxaa laga shaqeeyay in laga hortago wax kasta oo  hor istaagi kara habsami-usocodka shirka. La yaab, kuwa siyaasiyiinta ah ee isdiidan ayaa waxaa la’arkayay iyaga oo gacmaha is-haysta oo magaalada dhex mushaaxaya. Kuwa cabasho doc usala buurayna durba xaaladooda  si deg deg ah ayaa  loo dejiyay. Waa maadeeys adduunyadu dadkuna wey mataleyaan!

Ka gudub, filimkaan ma foga markeeynu fiirsanay. London (SC 2013), Tokyo (TIGAD M), Istanbul, Belgium(New Deal Compact) iyo London (SC 2017) iyo kuwo badan oo ka horeeyay. Mar kasta waxaa lagu yaboohaa lacag fara badan, caawin farsamo iwm, haddana si guud xaalada dalku ma leh isbeddal dhab ah.  

Deeq-bixiyaashu waxay sheegtaan in bilaayiin doolar ay ku bixiyaan Soomaaliya sida hawlgalka nabad ilaalinta ee AMISOM, kaabista miisaaniyada dawlada, gargaarka iwm. Askariga Soomaaaliga wuxuu 15 jeer ka lacag yaryahay kan AMISOM. Shaqaalaha shirkadaha shisheeye waxay 20 jeer ka mushaar badan yihiin kuwa  gudaha.

Deeqda siyaasadeeysan ee dibada dumis mooyee dawo maleh. Sida ay qabto hey’ada Centre for American Progress inta u dhaxeeysay 1991 ilaa iyo 2011 Soomaaliya waxaa loogu deeqay 55 biliyan oo doolar. Shan sano ka hor waxaa Soomaliya loogu yaboohay 2.4 bilyan oo doolar shirkii Beljemka(The New Deal Compact). Xagee lacagtaasu martay? Waa la musuqay.  Soomaaliyana waxaa lagu mataaneeyay musuqmaasuq.

Intaa waxaa dheer hagardaamada iyo fara-galinta deeqahaan ku sidkan oo hooga iyo halaaga baday dadka Soomaaliyeed.

Haddaba arinkaanu ma’aha mid wanaagsan oo wax tar u ah dadka iyo dalka Soomaaliyeed mustaqbalka dhow iyo midka fog toona. Xalku  wuxuu yaalaa Soomaalida dhexdeeda. Waxaynu kaga maarmi karnaa ku go’ da inagoo dhaqaale ahaan isku tashana.

Halka laga bilaabayo waxaa weeye  qaaraanka qaranka (cashuurta) oo la bixiyo dal iyo dibedba. Qurba-joogta lacagta xawaalada oo ay cashuur ka bixiyaan. Gudahana, shaqaale iyo shirkadba cashuurta bixyaan. Waa in iskaa wax-u-qabso dalka lagu dhisaa. Haddii tabtii la helo waa hawl si fudud lagu hirgalin karo.

Soomaaliya mashruuc ma'ahan ee waa dal dhiban oo mar aan dheereeyn dhibib kici doona.

Halkudhigeenu waa horey-u-socod. Soomaaliya ha is-raacdo.

Xasan Yuusufwaal.






Comments

Popular posts from this blog

Aragtida Majaxaabinta Mabda’ a Kudhisan(ideological subversion) iyo sidda dalkeena loo dumiyay W/Q Xasan Yuusufwaal

Ma la ama-kaagtay madhamaatooyinka iyo mushkiladaha wejiyada cusub leh ee maalin walba ka dhaca dalkeena! Ma is-weydiisaa meeye, taloow madhamaadeen maqaawiirtii iyo dadkii maskaxda lahaa! Iyo weydiimo kuwaa la mid ah oo baddan. Haddaba kugu keligaa ma’aha,  waa weydiimo wareer-galiyay culimadda darraaseesa khilaafaadka sokeeye, siddoo kalana walwel ku abuuray inta samaha jecel ee soomaaliyeed. Marka la qeexo dhibka ama laga faalloodo arrima loo-caalwaayay ee Soomaaliya, waxaa kaliya oo farta lagu fiiqaa is-af-garanwaaga ka jira soomaalida dhexdeeda. Khilaafka sokeeye ee Soomaalida waa qayb yar oo ka mid ah mushkilada guud. Waxaa ka weyn oo ayan ishu qaban, dooddana aan had iyo goor lagu darin faragalinta shisheeye. Haddaba wuxuu qoraalkan diirada saarayaa isagoo cugsanaya arigtada Majaxaabinta mabda’ a kudhisan (ideological subversion). Bal marka hore aaynu fahano aragtida Majaxaabinta mabda’ a kudhisan (ideological subversion) iyo waxa Yuuri Besminoof ka yiri. Yuuri Besmin

Maareynta damaca shisheeye: hawl u baahan kasmo cusub W/Q: Xasan Yuusuf Waal

Geesigu ma’ahan kan aan dareemin baqdinta balse waa midka ka adkaada baqdinta. Nelsan Mandela Wax qarsoon ma’aha danaha ay dawalado iyo shirkado shisheeye oo baddan ka leeyihiin Soomaaliya ha ahaato dhan dhaqaale, dhaqan iyo mid siyaadba. Soomaaliya waa dal hodan ah, leh ilo wax-soor oo dihan ama si buuxda aan looga faa’iideysan kuna taala meel aad muhiim u ah(bada cas, gacanka cadmeed, badweynta Hindiya). Sahamiye Richard Burton   wuxuu yiri   1855 tii“ Berbara waa   albaabka ugu muhiimsan ee laga galo Bada cas waana xudunta marinka Bariga Afrika ” Siddaas darteed Soomaaliya waxay noqotay goob marwalba soo-jiidata   faragalinta iyo damaca shisheeye. Faragalinta shisheeye waxaan u kala qaadayaa laba nooc: mid toos ah iyo mid dadban. Midda hore waxa ay salka ku haysaa dhulbalaarsi iyo is-adoonsi.   Faragalinta tooska ah waa iyada oo aan oggolaansho laga heysan dadka Soomaalida oo xoog dalka la’isaga soo golo lagana fushado wixii la doono. Waxaa ka mid ah; qabsashadii Boort

Rethinking electoral process in Somalia by Hassan Yuusuf Waal

  JAN 07, 2022 - 12:05 AM GMT+3  Source: daily Sabah Somalia was the  first African country  to have direct universal suffrage. Multiparty elections were held in the country in 1964 and 1967. Since then, the country’s political systems and structure quickly moved toward a winner-takes-all system. From 1969 to 1976, Somalia was under the rule of a military oligarchy. From 1976 to 1991, it was a one-party system dictatorship under the guise of a socialist progressive society. Today, Somalia has a parliamentary federal system of government. The Parliament representatives and the president are elected through indirect elections –  a complex clan-based model  that privileges so-called majority clans and is susceptible to voting manipulation. In 2013, the Federal Government of Somalia (FGS) launched "Vision 2016," which aims for the adoption of a permanent constitution and reforming the electoral system to allow direct national elections. All efforts at achieving this vision have c